به گزارش ادارهکل روابط عمومی و امور بینالملل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، در آستانه سی و سومین دوره هفته کتاب، محسن حاجیزینالعابدینی؛ استاد علم اطلاعرسانی و دانششناسی دانشگاه شهید بهشتی، دسترسی به کتاب خوب و تحقق عدالت اطلاعاتی را مهمترین ویژگی و فاکتور معرفی نهاد توصیف کرد که باید به آن جامه عمل بپوشاند.
وی درباره تغییرات محسوسی که از هفته کتاب سال گذشته تا امسال در ساختار و خدمات کتابخانههای عمومی بهوجود آمده است، اظهار کرد: مهمترین اتفاق از سال گذشته تاکنون، تخصصگرایی در نهاد است. هم دبیرکل و هم افرادی که در مصدر امور قرار گرفتهاند، متخصصان علم اطلاعات و دانششناسی هستند و تجربه، سابقه و دانش لازم را دارند و کاملا شایستهسالاری اتفاق افتاده است. همین باعث شده که نسبت به امور، صلاحاندیشی بهتر و تخصصگرایی در کار انجام شود؛ یعنی مسائل مربوط به کتابخانه، توسط کسانی که سالها در این امور تجربه و تخصص دارند، بررسی میشود تا اینکه کسی باشد که شناختی از این مسائل ندارد. فرضا در زمینه مجموعهسازی یا مرجع، بهجای نظریههای محافظهکارانهای که بیشتر دست و پا را میبندد و محدودکننده است، باید نظریههای لیبرالی پسِ ذهن کتابداران و مدیران قرار بگیرد که تا جاییکه ممکن است، دسترسی به اطلاعات را فراهم کنیم و بهجای خواننده تصمیم نگیریم.
حاجی زینالعابدینی در زمینه برنامههای قابل اجرا برای جذب اعضاء و رونق بیشتر کتابخانهها در هفته کتاب، با بیان اینکه این مسئله نه فقط برای هفته کتاب که باید راهبرد و ذهنیت بنیادین نهاد باشد، گفت: هفته کتاب میتواند آغاز یک فرایند باشد و یا یک فعالیت تبلیغی، ترویجی و انگیزشی را رقم بزند و باید بازتاب برنامههای بنیادینی باشد که در طول سال توسط نهاد و کلیه کتابخانهها قرار میگیرد. ما باید ببینیم که مخاطبین چرا به کتابخانهها میآیند که اگر بدون کار پژوهشی، این مسئله را ارزیابی کنیم به چنین نتیجهای میرسیم؛ اول اینکه برای یک قشر زیادی، فضا و مکان برای نشستن و انجام امور کاری، درسی و دانشگاهی است، پس برای انجام کار علمی بهکار میرود. دومین کاربرد، منابع است که چون همهکس نمیتواند همه کتابها و منابع را تهیه کند، برای همین به کتابخانه میآیند تا از منابعی که از بودجه عمومی تغذیه میکند استفاده کنند و گروهی بعدی نیز، کسانی هستند که دنبال همزبان و همنفس هستند که بیشتر بزرگسالان و سالمندان هستند و از فضا، بهعنوان پاتوقی برای بالابردن دانش، گفتوگو و کسب حال خوب استفاده میکنند. گروه دیگری هم مثل کودکان و افراد با شرایط خاص برای لذتبردن، تجربهکردن و آموزشدیدن به کتابخانه میآیند؛ پس ما اقشار مختلفی را در کتابخانه داریم که نیازهای مختلفی هم دارند. مسئله فضای کتابخانهها و آمادهبودن فضا برای آمدن انسانها و نشستن و استفادهکردن آنها به هر منظوری، بسیار با اهمیت است، چون ایرادی که امروزه مطرح میکنند این است که کتابخانهها به قرائتخانه و استفاده کنکوریها تبدیل شده است که آنهم با توجه به شرایط، یک کاربرد است.
وی در ادامه پیشنهاد داد: برای رونق کتابخانهها، برنامههای بنیادینی مثل فضاسازی مناسب، تامین منابع بهروز و آزادانه و قابل استفاده و همچنین، مسئله برنامههای مفرح و شادیبخش یا کانونهای گفتوگو و ارتباط، اهمیت ویژهای پیدا میکند. اگر میخواهیم هفته کتاب موثر باشد، گفتوگو با مخاطبان، معرفی برنامه و شناساندن آنها و چشاندن لذت کتابخواندن و مطالعه، میتواند موثر واقع شود.
این استاد کتابداری همچنین، «دسترسی به کتاب خوب و تحقق عدالت اطلاعاتی» را مهمترین ویژگی دانست که با شنیدن نام نهاد کتابخانههای عمومی کشور به یاد میآورد و تصریح کرد: اینکه در تمام نقاط کشور و برای همه گروههای سنی، مذهبی، اقلیتی، جنسیتی و همه، منابع بهطور یکسان تهیه شود و همه منابع بدون هیچگونه سانسور و محدودیت و تبعیضی ارائه شده و از آن استفاده کنند، میتواند مهمترین فاکتور و معرف نهاد باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در پایان، درباره نخستین دوره جایزه همخوان بهعنوان تنها جایزه تخصصی در ارتباط با کتابخانههای عمومی، گفت: این طرح روی کاغذ و در تئوری، بسیار جذاب و جالب است، ولی بسیار اهمیت دارد که این جایزه وارد حاشیه نشود و در اعطای طرح و داوری، از هرگونه محدودسازی و گرایشدهی و رانت بهدور باشد و از همه مهمتر، از طریق دایرکردن دبیرخانه دائمی تداوم داشته باشد و دائما فعالیتها را پایش و رصد کند و آن را بهعنوان یک برند یا نامنما دنبال کند و نتیجه برساند.
وی افزود: مسئله مهم دیگر این است که اهدای جوایز محدود شود، چون در یکسال مگر چقدر خدمت و فعالیت قابلتوجه میتوانیم داشته باشیم که مورد ارزیابی قرار دهیم، چون اینکار، کیفیت جایزه را پایین میآورد. خوب است که زمان برگزاری جایزه حتی هر ساله هم نباشد و چهارچوبها و شاخصهایی که لازم است مبنای عمل باشد و سلیقهای عمل نشود. اما ایده دیدهشدن کتابخانه و فعالیتها و خدمات تخصصی آنها و مبنا قرار گرفتنشان برای اینکه جایزه تبدیل به شو و تبلیغات صرف نباشد، بسیار خوب و مثبت است.
ارسال نظر