به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان، در آستانه سی‌وسومین دوره هفته کتاب و کتابخوانی نخستین جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان با تأکید بر ارتقاء نظم جلسات و استفاده بهینه از زمان برگزار شد.

حبیب الله فضل‌اله‌پور، معاون سیاسی اجتماعی استانداری خوزستان بر اهمیت کارکرد محتوایی و فکری در مقابل مسائل صرفا سخت‌افزاری و همچنین ضرورت تغییر نگرش حاکمیتی نسبت به این نهاد فرهنگی تاکید داشت.

وی با انتقاد از رویکرد غالب بر مسائل سخت‌افزاری و مالی، خواستار یک تغییر بنیادین در کارکرد کتابخانه‌ها شد و تأکید کرد: آینده توسعه کشور در گرو احیای نقش کتابخانه به عنوان "مرجع معرفتی" است.

فضل‌اله‌پور گفت: تمرکز بیش از حد بر آمار، بودجه و مسائل فیزیکی، رسالت اصلی کتابخانه‌ها را کمرنگ کرده است.

وی با اشاره به تأثیر منفی فضای مجازی بر کیفیت یادگیری، بیان کرد: کتابخانه‌ها باید به سرعت کارکرد خود را تغییر دهند، در غیر این صورت، در بلندمدت ممکن است تعریف وجودی آن‌ها زیر سؤال برود.

معاون سیاسی اجتماعی استانداری یادآور شد: کتابخانه باید محیطی باشد سرشار از آرامش، توجه و عاملیت انسانی که دانش‌آموزان و مراجعان بتوانند در آن احساس دیده شدن و مورد توجه بودن را تجربه کنند.

وی همچنین تصریح کرد: مشکل ما عدم اعتقاد به یک نظام فرهیختگی است. بسیاری از مدیران اجرایی، کتابخانه را صرفا در حد یک اداره خدماتی (مانند جدول‌بندی یا آسفالت‌ریزی) می‌بینند، در حالی که این نهاد بال نرم‌افزاری توسعه است.   در این راستا، از سرپرست جدید اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان درخواست دارم تا به جای تمرکز بر آمار و ارقام، یک نقشه و طرح جدید ارائه دهد که کتابخانه‌ها را به عنوان یک نهاد فرهنگی اصیل و با تأثیر بیرونی مشخص، مجدداً تعریف کند.

فضل‌اله‌پور با تاکید بر اینکه کتابخانه نباید محل نگهداری باشد؛ از مدیریت جدید خوزستان مطالبه تحول بنیادین کرد.

معاون سیاسی اجتماعی استانداری ضمن اشاره بر لزوم بازگشت کتابخانه به رسالت معرفتی، ابعاد جدیدی از انحراف کارکرد نهادهای فرهنگی در استان را مطرح کرد و این وضعیت را نتیجه غلبه "روزمرگی اداری" بر "ماموریت‌های اساسی" دانست.

وی همچنین با انتقاد از فضای مجازی، نسبت به "کوبیدن بر طبل قومیت" توسط عناصری که از خارج مرزها هدایت می‌شوند، هشدار داد و بر اصالت مودت و پیوند انسانی و اسلامی در جامعه خوزستان تأکید کرد که نیازمند تقویت توسط نهادهای فرهنگی است.

همچنین لفته منصوری، عضو حقیقی انجمن در ادامه اولین جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان، بر ضرورت تقویت جایگاه فرهنگی نهاد و تعیین تکلیف برنامه‌های توسعه‌ای تأکید کرد.

وی بر جایگاه ویژه این نهاد به عنوان یک خدمت‌رسان فرهنگی بی‌نظیر در جامعه تأکید کرد.

منصوری با اشاره به ساعات طولانی خدمت‌رسانی نهاد (بیش از ۸ ساعت در روز)، اظهار کرد: نهاد کتابخانه‌ها با تمرکز بر کتاب، کتابخوان و کتابدار، بستری مؤثر و مستقیم برای ارائه خدمات فرهنگی به جامعه فراهم می‌آورد.  

عضو انجمن کتابخانه‌های عمومی خوزستان یکی از مهم‌ترین نکات مطرح شده را لزوم تعیین تکلیف برنامه پنج‌ساله پیشرفت استان با محوریت کتابخانه‌ها دانست.

وی افزود: با توجه به پیگیری‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، سرپرست جدید، با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط، برش استانی برنامه توسعه را تدوین کند؛ هدف از این اقدام، سنجش وضعیت موجود استان بر اساس شاخص‌های تعریف شده و ترسیم مسیر دقیق توسعه کتابخانه‌ها در پنج سال آینده است.

منصوری در ادامه، بر رویکرد تحول‌آفرین کتابخانه‌ها به عنوان "مرکز اجتماعی" تأکید کرد و گفت: کتابخانه‌ها باید به بستر ارتباطات اجتماعی مبتنی بر گفت‌وگو تبدیل شوند، رویکردی که حمایت معاونت سیاسی اجتماعی استانداری را از همان ابتدا به همراه داشته است.

منصور کوهی رستمی عضو دیگر انجمن نیز در این جلسه با تأکید بر تبدیل کتابخانه‌ها به مراکز اجتماعی و رسیدگی فوری به وضعیت کتابخانه مرکزی اهواز  گفته‌های خود را آغاز کرد.

رستمی در این نشست خواستار برگزاری منظم جلسات در سال جاری و برنامه‌ریزی برای شش نشست هدفمند تأکید کرد.

رستمی با اشاره به چالش‌های تاریخی نهاد کتابخانه‌ها از زمان تأسیس، بر ضرورت رفع خلاهای قانونی، شفاف‌سازی نحوه پرداخت سهم نیم‌درصد شهرداری‌ها و بازنگری در قرائت‌های حقوقی مرتبط با ماده ۶۴ قانون شهرداری‌ها تأکید کرد.

وی خواستار صدور دستور ویژه برای رفع فوری این مشکل شد و بیان کرد: کتابخانه مرکزی خوزستان به ‌عنوان بزرگ‌ترین و پرمراجعه‌ترین کتابخانه استان، با بیش از ۱۰ هزار عضو از مجموع ۱۰۰ هزار عضو فعال استان در ۲۱۹ کتابخانه عمومی، نقشی محوری در ارائه خدمات فرهنگی دارد.  

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه گفت: آمارها حاکی از افزایش تعداد اعضای کتابخانه‌ها اما کاهش میزان امانت کتاب بود؛ موضوعی که به‌عنوان زنگ خطر کاهش مشارکت فعالیت فرهنگی ارزیابی شد و ضرورت تقویت برنامه‌های جذب مخاطب مورد تأکید است.

رستمی همچنین بر تداوم سیاست تبدیل کتابخانه‌ها به مراکز اجتماعی تأکید کرد و افزود: این رویکرد در قالب برنامه‌های حوزه کودک، قصه‌گویی، آموزش مادام‌العمر و طراحی خدمات فرهنگی جدید دنبال می‌شود.

وی گفت: بر اساس سند ابلاغی کشوری، کتابخانه‌ها موظفند خدمات خود را متناسب با ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی هر منطقه بازطراحی کنند تا از حالت سنتی امانت کتاب فراتر روند.  

رستمی به عنوان نماینده انجمن ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران نیز از برگزاری چندین نشست و دوره آموزشی در شهرهای آبادان و دزفول خبر داد و اعلام کرد: همکاری دانشگاه‌ها در تدوین و اجرای طرح‌های خلاقانه کتابخانه‌ای ادامه خواهد یافت.

رستمی در پایان، بر هم‌افزایی میان نهاد کتابخانه‌ها، شهرداری‌ها و دانشگاه‌ها برای ارتقای جایگاه فرهنگی کتابخانه‌های عمومی و افزایش مشارکت اجتماعی تأکید کرد.

لیلا بذرکار، سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان ضمن تشکر از مدعوین و همکاران، به عنوان اولین جلسه در کسوت سرپرستی، گزارش اولیه عملکرد کتابخانه‌های استان را ارائه داد.

وی گفت: بر اساس گزارش ارائه شده، استان خوزستان دارای ۲۱۹ باب کتابخانه عمومی است که شامل ۱۷۸ نهادی، ۳۶ مشارکتی، یک کتابخانه مستقل، یک کتابخانه سیار و سه کتابخانه پیشخوان می‌شود.  

بذرکار افزود: زیربنای کتابخانه‌ای در استان یک میلیون و ۷۰۲ هزار و ۸۵۱ متر مربع معادل ۶۶.۱ متر مربع به ازای هر ۱۰۰ نفر فضای کتابخانه‌ای است.

سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان بیان کرد: تعداد منابع در استان ۲,۹۴۴,۵۱۹ جلد کتاب، معادل ۵۸ جلد به ازای هر ۱۰۰ نفر است. همچنین  ۱۰۲,۳۳ نفر در این کتابخانه ها عضو هستند که رشد ۲ درصدی ماهانه را نشان می‌دهد.

بذرکار ادامه داد: شاخص امانت کتاب ۹۷۴,۶۹۱ نسخه، که متأسفانه با کاهش ۲۰ درصدی نسبت به دوره مشابه روبه‌رو بوده است؛ این موضوع به عنوان یک زنگ خطر جدی در مورد میزان استفاده فعال شهروندان از منابع کتابخانه‌ها مورد تأکید قرار گرفت.

بذرکار با گزارش عملکرد چالش‌های مالی و اعتباری، به وضعیت جذب اعتبارات اشاره کرد و افزود: مبلغ دریافتی از قبل جذب کمک‌های خیرین از ابتدای آبان ۱۴۰۲ تا پایان مهر ۱۴۰۳، حدود ۱۱۸ میلیارد و ۹۱۷ میلیون ریال بوده است.

وی گفت: جذب اعتبارات عمرانی از نهاد مرکزی نیز در سال ۱۴۰۳ برابر با ۶۸۶ میلیارد و ۴۰۴ میلیون ریال بوده که در سال ۱۴۰۴ به ۷۵۰ میلیارد و ۶۴۲ میلیون ریال افزایش یافته است.  

در ادامه به تخصیص اعتبارات نوسازی مدارس اشاره کرد که پیش‌بینی اولیه ۵۸۰ میلیارد ریال بود، اما متأسفانه تنها ۲۳۰ میلیارد ریال تخصیص یافت که نشان‌دهنده کسری قابل توجه در تأمین پروژه‌های زیرساختی است.