به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی، سومین کارگاه آموزشی مرجع مجازی در سال ۱۴۰۴ به همت اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی با محوریت «هوش مصنوعی Elicit و تحول خدمات مرجع» برگزار شد.

به گفته فرزانه عامل، رابط مرجع مجازی استان خراسان رضوی، در این کارگاه که با حضور کتابداران و رابطین مرجع مجازی برگزار شد، بر ضرورت به‌کارگیری فناوری‌های هوش مصنوعی در خدمات کتابخانه‌ای تأکید شد. در عصر انفجار اطلاعات و افزایش حجم منابع پژوهشی، کتابداران به عنوان راهنمایان اصلی کاربران در یافتن اطلاعات معتبر، با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند. هوش مصنوعی با توانایی پردازش سریع داده‌ها، تحلیل محتوا و ارائه پاسخ‌های هوشمند، می‌تواند به کتابداران در صرفه‌جویی زمان، افزایش دقت و بهبود خدمات مرجع کمک کند. ابزارهایی مانند Elicit با خلاصه‌سازی مقالات، استخراج خودکار اطلاعات کلیدی و پاسخگویی به سوالات پژوهشی، نه تنها فرایند جست‌وجو را تسهیل می‌کنند، بلکه امکان تمرکز کتابداران بر مشاوره تخصصی و خدمات ارزش افزوده را فراهم می‌سازند.

وی با اشاره به قابلیت‌های هوش مصنوعی Elicit به عنوان یک دستیار پژوهشی مبتنی بر AI، خاطرنشان کرد: این ابزار به‌طور خاص برای تسریع فرایند مرور پیشینه و کمک به پژوهشگران برای یافتن سریع‌تر شواهد علمی مرتبط طراحی شده است. Elicit می‌تواند برای کتابداران بسیار مفید باشد، چراکه می‌توانند با استفاده از آن به مراجعان خود در یافتن منابع معتبر و مرتبط در کمترین زمان ممکن کمک کنند.

رابط مرجع مجازی استان در ادامه، به تشریح مزایا و معایب این پلتفرم پرداخت و توضیحاتی درباره ایجاد حساب کاربری، شیوه جستجوی علمی، امکانات پیشرفته مانند چت با مقاله، استخراج داده و دریافت لیست مفاهیم ارائه داد. همچنین ویژگی‌های داشبورد پژوهش هوشمند نوت‌بوک به طور کامل بررسی شد. به‌کارگیری هوش مصنوعی در کتابخانه‌ها دیگر یک گزینه نیست، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای همگامی با تحولات دیجیتال و پاسخگویی به نیازهای پژوهشی کاربران است. البته باید توجه داشت که این ابزار با وجود مزایای متعدد، جایگزین تحلیل و قضاوت انسانی نیست و نتایج آن همواره نیاز به بررسی و تأیید دارد.

در پایان این کارگاه، به سوالات شرکت‌کنندگان در زمینه کاربرد عملی هوش مصنوعی Elicit در خدمات مرجع کتابخانه‌ای پاسخ داده شد.