به گزارش پایگاه اطلاعرسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، نشست علمی «سطر و سکانس» عصر روز یکشنبه ۲۳ اردیبهشتماه ۱۴۰۳ در غرفه اصلی نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سیوششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد. در این نشست، محمد کلهر، کارشناس فرهنگی، و احمد نادمی، شاعر و مترجم، به بررسی نقش کتاب و کتابخانه در سینما پرداختند.
احمد نادمی در ابتدای سخنان خود با تأکید بر جایگاه کتابخانه در فیلمها گفت: «وقتی از کتابخانه صحبت میکنیم، در واقع از یک لوکیشن خاص حرف میزنیم؛ جایی که دانش بشری در آن انباشته شده و در فیلمسازی نیز لوکیشن یکی از ارکان اصلی است. اگر در فیلمی شخصیت اصلی در کتابخانه حضور داشته باشد، به نوعی در دانش بشری غوطهور میشود و این خود تداعیگر مفاهیمی عمیق و انسانی است.»
وی با اشاره به کارکردهای نمادین کتابخانه در آثار سینمایی افزود: «در فیلمهایی چون پیجمستر، کتابخانه نهتنها محلی برای مطالعه، بلکه دروازهای به دنیای خیال و رهایی از واقعیتهای روزمره به تصویر کشیده شده است. این نشان میدهد که کتابخانه در سینما تنها یک مکان نیست، بلکه فضایی مفهومی و الهامبخش است.»
نادمی با بیان اینکه فیلمنامه یکی از ارکان مهم داوری در جشنوارههای بینالمللی فیلم است، اظهار کرد: «برخی از فیلمها تنها بهواسطه اقتباس از یک کتاب توانستهاند نویسندگان خود را در سطح جهانی مطرح کنند. هنوز هم کتاب، منبعی جدی و الهامبخش برای سینما به شمار میرود.»
وی در ادامه تصریح کرد: «با وجود رشد فضای دیجیتال، همچنان کتاب چاپی جایگاه ویژهای در سینما دارد. اگرچه بسیاری از مردم برای مطالعه به نسخههای دیجیتال مراجعه میکنند، اما کتابی که سینما به آن رجوع میکند، هنوز هم عظمت و ابهت نسخه چاپی را دارد. امروزه کمتر میتوان فیلمی یافت که مدیون روایت یا قصهای برگرفته از کتاب نباشد؛ چرا که سینما بیش از هر چیز به روایت نیاز دارد.»
چهره کتابدار در سینما: جوان، زن و کلیشهای
در ادامه نشست، محمد کلهر به تحلیل تصویر کتابداران در سینما پرداخت و گفت: «در بررسی ۵۵ فیلم، ۶۶ شخصیت کتابدار شناسایی شدهاند که از این تعداد حدود ۵۷.۵ درصد زن و ۴۲.۵ درصد مرد هستند. همچنین ۵۵ درصد از این کتابداران در بازه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال قرار دارند و عمدتاً چهرههایی جوان دارند.»
کلهر افزود: «پژوهشی که حدود ۱۸ سال پیش در خارج از کشور انجام شده، نشان میدهد که کتابداران در رسانهها با پنج کلیشه رایج به تصویر کشیده میشوند: زنانی سالخورده، سنتی، عینکی، شلخته و فاقد خلاقیت که تنها وظیفهشان حفظ سکوت در کتابخانه است.»
او در پایان با اشاره به یک الگوی متفاوت گفت: «در کنار این کلیشهها، برخی شخصیتهای کتابدار بهعنوان افرادی قوی و مستقل، با ویژگیهایی مانند جسارت، تصمیمگیری فردی و توانایی حل مشکلات به تصویر کشیده شدهاند؛ چهرهای که میتوان آن را بهنوعی بازنمایی از «شیرزن» در سینما دانست.»
ارسال نظر