به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، همزمان با سی و هشتمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی سومین نشست کتابخوان تخصصی انقلاب اسلامی با همکاری موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی و نهاد کتابخانههای عمومی کشور و با حضور استادان، پژوهشگران و جمعی از علاقهمندان در کتابخانه محقق حلی برگزار شد.
«یار امام، یاور رهبری» : معرفی شخصیت آیتالله مهدوی کنی خارج از جریانهای سیاسی
در ابتدای این نشست مهدی قیصری، ارزیاب علمی گروه کتب مرجع مرکز اسناد انقلاب اسلامی ضمن تبریک فرارسیدن ایام پیروزی انقلاب و تقدیر از نهاد کتابخانههای عمومی کشور به واسطه برگزاری نشستهای کتابخوان بهمنظور ترویج فرهنگ کتابخوانی و معرفی آثار حوزه انقلاب، به ارائه یکی از آثار خود با عنوان کتاب «یار امام، یاور رهبری» پرداخت. وی در خصوص ایده تألیف این کتاب گفت: ازآنجاییکه بسیاری از شخصیتهای نزدیک به امام بهتدریج از میان ما رحلت میکنند، نسل جدید از شناخت چنین شخصیتهایی محروم میشوند؛ بدین منظور کتابی تألیف کردم که یاد، فعالیتها و خدمات حضرت آیتالله مهدوی کنی را در جامعه باقی نگهداشته و به نسلهای آینده انتقال دهد؛ به عقیده من، انتقال آموزههای نسل اول انقلاب به نسلهای آتی رسالتی بر دوش ما نویسندگان حوزه انقلاب است.
وی در ادامه به مشکلات تألیف این کتاب پرداخت و گفت: نگارش آثار زندگینامهای در خصوص شخصیتهای سیاسی، حساسیت جریانهای سیاسی را به دنبال دارد؛ اما نکته حائز اهمیت این است که زندگینامه و شخصیت افراد، خارج از جریانها و احزاب سیاسی معرفی شود؛ چراکه این افراد ورای جریانهای سیاسی، شخصیتی متعلق به انقلاب هستند. علاوه بر این، در تألیف این کتاب با انبوه اطلاعات و دادههای تاریخی در مورد ایشان روبهرو شدم؛ ازآنجاکه مخاطب این کتاب جوانان بودند و با توجه به لزوم در نظر گرفتن سیر تاریخی در تدوین اثر، اطلاعات باید گزینش و در ترکیبی دلنشین ارائه میشد؛ بدین منظور این اثر با ادبیات مستند گونه و با رویکردی ساده نگاشته شد.
قیصری با اشاره به استفاده از منابعی همچون کتاب خاطرات آیتالله مهدوی کنی، تدوین دکتر غلامرضا خواجه سروی، روزنامهها و خاطرات چهرهها در تألیف کتاب «یار امام، یاور رهبری» در خصوص عنوان اثر گفت: در عنوان این اثر دو گزاره وجود دارد؛ حضرت آیتالله مهدوی کنی پس از ورود به حوزه علمیه قم با حضرت امام (ره) و جریانهای سیاسی آشنا میشود؛ وی علاقه خاصی به ایشان داشت و این محبت دوطرفه بود؛ به همین دلیل ایشان بهعنوان یکی از اولین یاران امام در نهادهای اولیه جمهوری اسلامی حضور داشت؛ معروف است که امام (ره) در مورد ایشان فرمودهاند:" من به آیتالله مهدوی ارادت دارم، داشتم و خواهم داشت". در خصوص گزاره دوم عنوان اثر نیز باید بگویم که آیتالله مهدوی کنی پس از رحلت حضرت امام (ره) و تا آخرین لحظات حیات در سال ۹۳ در کنار رهبری ماندند و در مسیر ترسیمشده از سوی ایشان حرکت کردند.
وی ادامه داد: کتاب در دو بخش تنظیم شده است؛ بخش اول مربوط به فعالیتهای سیاسی و مبارزات سیاسی ایشان قبل از پیروزی انقلاب و بخش دوم به فعالیتها و خدمات ایشان تا زمان رحلت میپردازد؛ پیشگفتار این اثر توسط دکتر جعفرپور، از شاگردان آیتالله کنی و مقدمه از سوی ناشر اثر، موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگاشته شده است؛ دیباچه کتاب نیز توسط بنده تنظیم شده و بهطور خلاصه به زندگینامه آیتالله مهدوی کنی میپردازد.
قیصری در ادامه به بیان بخشی از زندگینامه حضرت آیتالله مهدوی کنی پرداخت و گفت: ایشان که در سال ۱۳۱۰ در قریه کن و در خانوادهای کشاورز متولد شد، به تشویق پدر وارد فعالیتهای حوزوی میشود؛ مدتی در تهران تحصیل و در سال ۱۳۲۷ برای ادامه تحصیل به قم میرود؛ وی در آنجا با جریانهای سیاسی و حضرت امام (ره) آشنا میشود؛ پس از تحصیل برای ادامه فعالیت به تهران برمیگردد و بهواسطه پدر همسر خویش، آیتالله سرخهای متولی مسجد جلیلی میشود؛ آیتالله مهدوی کنی این مسجد را به یکی از مساجد و پایگاههای انقلاب تبدیل میکند و بهواسطه این فعالیتها ساواک ایشان را تهدید و پس از مدتی به بوکان تبعید میکند. ایشان پس از انقلاب نیز در محضر امام (ره) یار ایشان و کمک انقلاب میشود.
وی اضافه کرد: در جریان اصلاحات هم، فعالیت ایشان در رد این جریان بود؛ مهمترین اقدام اخیر ایشان مربوط به جریان فتنه ۸۸ است که تمامقد در کنار رهبری ایستاد و از مواضع رهبری حمایت کرد.
«زندگینامه ارتشبد فردوست» : عملکرد ارتشبد حسین فردوست در ظهور، تثبیت و سقوط رژیم پهلوی
در ادامه نشست کتاب «زندگینامه ارتشبد فردوست» نوشته مصطفی جوان، از سوی نویسنده این اثر ارائه شد. وی در خصوص چگونگی نگارش این اثر گفت: تألیف این کتاب پیشنهاد بنده به گروه هنر و ادبیات مرکز اسناد انقلاب اسلامی بود که مورد استقبال قرار گرفت و مقرر شد که برای مجموعه «دانستنیهایی برای نوجوانان و جوانان انقلاب اسلامی» نگاشته شود.
وی ادامه داد: تاریخ، علم تجربه و عبرتآموزی است؛ محقق تاریخی با تکیه بر اسناد و شواهد موجود به نگارش تاریخ اقدام میکند؛ زندگینامه یکی از منابع مهم تاریخی است که به پیشینه خانوادگی، تحصیلات و سیر اندیشه افراد میپردازد؛ معمولاً در تدوین زندگینامه رجال تاریخی، بخشهایی از زندگی ایشان در ابهام قرار دارد و بنده سعی کردم که با تکیه بر اسناد و مدارک و تاریخ شفاهی از این ابهام پرده بردارم؛ درواقع سؤال اصلی بنده در این کتاب، نقش و عملکرد ارتشبد حسین فردوست در ظهور، تثبیت و سقوط رژیم پهلوی بود.
جوان اضافه کرد: این کتاب در ۴ فصل تنظیم شده است؛ فصل اول، به پیشینه خانوادگی، تحصیلات و چگونگی ورود به دربار حسین فردوست میپردازد؛ فصل دوم، نقش و عملکرد حسین فردوست در دوران پادشاهی محمدرضا پهلوی؛ فصل سوم، تحت عنوان فردوست پس از پیروزی انقلاب و فصل چهارم نیز گاهشمار زندگی، اسناد، تصاویر و فهرست منابع را دربر میگیرد.
وی در معرفی اجمالی ارتشبد حسین فردوست گفت: پدر ایشان نظامی بود و ایشان با تحصیل در مدرسه نظام، همکلاس ولیعهد محمدرضا پهلوی شده و دوستی نزدیکی بین آنها ایجاد میشود؛ ایشان که فردی منضبط و درسخوان بود، از سوی رضاخان برای ادامه تحصیل در سویس و همراهی با محمدرضا پهلوی انتخاب میشود؛ بهاینترتیب ارتباط صمیمانهای بین آنها شکل میگیرد و این روند تا اشغال ایران توسط متفقین و به قدرت رسیدن محمدرضا پهلوی ادامه مییابد؛ پس از تثبیت محمدرضا در قدرت، فردوست به لحاظ امنیتی و نظامی شخص دوم مملکت و به چشم و گوش شاه ملقب شد. با کودتای ۲۸ مرداد و سرکوب جریانهای سیاسی، رژیم پهلوی، ساواک را به وجود میآورد و فردوست قائممقام ساواک میشود.
جوان اضافه کرد: اسناد حاکی از آن است که پس از خروج محمدرضا از کشور در دیماه ۱۳۵۷، فردوست فعالیتهایی در جهت سرنگونی رژیم پهلوی داشته است؛ ایشان پس از پیروزی انقلاب زندگی مخفیانهای داشت. پس از انقلاب از ایشان درخواست میشود که به ثبت خاطرات خود اقدام کند، که حاصل آن کتاب دو جلدی «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» است؛ فردوست در اردیبهشت ۱۳۶۶ در اثر سکته از دنیا رفت و فرایند نگارش کتاب به اتمام نرسید و متأسفانه این کتاب فاقد خاطرات ایشان از دوران پایانی رژیم پهلوی است.
تاریخ فرهنگی و نگاهی کلان به موضوع «نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی»
سپس حسین احمدی، ضمن تبریک سالروز پیروزی انقلاب و تقدیر از بانیان برگزاری این نشست بهمنظور ترویج فرهنگ کتابخوانی، به معرفی یکی از آثار خود با عنوان «نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی» پرداخت. وی با اشاره به پایبندی به رویکرد تاریخ فرهنگی در تألیف این کتاب، اظهار داشت: تاریخ فرهنگی، حوزهای میانرشتهای در علوم انسانی است که تنها به تاریخ نمیپردازد، بلکه از علومی همچون جامعهشناسی، روانشناسی، فلسفه و ... نیز بهره برده و نگاهی کلان به یک موضوع دارد؛ تاریخ فرهنگی، عموماً افراد و موضوعاتی را که در حاشیه تاریخ قرار گرفتند، موردتوجه قرار میدهد؛ بر همین مبنا، من به موضوع نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب توجه کردم که متأسفانه کمتر بدان پرداخته شده است.
وی ادامه داد: این کتاب در سه فصل تنظیم شده است؛ فصل اول، «ساختار نظام آموزش و پرورش ایران از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی» است؛ این فصل به بررسی تحولات نظام آموزشی و چگونگی شکلگیری مدارسی برای آموزش علوم دینی میپردازد. فصل دوم، نقش و جایگاه معلمان را در فرایند مبارزه با دولت پهلوی بررسی میکند؛ مبارزه معلمان در این دوره به دو بخش مبارزه سیاسی و مبارزه فرهنگی تقسیم میشود، که عمده فعالیت آنان مربوط به جبهه فرهنگی است. فصل سوم این کتاب نیز به بیان نحوه حضور دانش آموزان در فرایند انقلاب اسلامی میپردازد.
احمدی تصریح کرد: به عقیده من چنانچه بتوانیم در حوزههای فرهنگی بیشتر کار کنیم و دانش آموزان را بهعنوان نیرویی بالقوه در خدمت انقلاب قرار دهیم، آینده انقلابمان تضمین شده است.
«دعوت توحیدی» : گزارشی روایی از نامه تاریخی حضرت امام (ره) به گورباچف
در ادامه نشست، علی الله سلیمی ضمن ابراز خرسندی از معرفی کتابهایی با موضوع انقلاب در سی و هشتمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، به معرفی یکی از آثار خود با عنوان «دعوت توحیدی» پرداخت. وی در معرفی این کتاب گفت: «دعوت توحیدی» که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، برای گروه سنی جوان نگاشته شده و از مجموعه «دانستنیهای انقلاب اسلامی» است. موضوع این کتاب، نامه تاریخی حضرت امام به گورباچف بود؛ این نامه از موضوعات مطرح در تاریخ انقلاب اسلامی است که تحلیلهای متعددی بر روی آن صورت گرفته است؛ پیشازاین کتابی تحت عنوان «آوای توحید»، تفسیر آیتالله جوادی آملی از این نامه، که بیشتر جنبه فقهی دارد، منتشر شده است؛ این کتاب مخاطب خاص داشته و برای عموم نگاشته نشده است. همچنین کتاب «تحلیل نامه امام به گورباچف» نوشته عبدالحسین مانیان از بعد دیپلماتیک و سیاسی به بررسی این نامه پرداخته است.
وی اضافه کرد: با توجه به گروه مخاطب این کتاب، رویکرد بنده در تألیف آن بیانی ساده و روایت گونه بود؛ این کتاب چکیدهای از تمامی منابع منتشرشده در این موضوع است. موضوع به سال ۱۳۶۷ برمیگردد، زمانی که امام تصمیم میگیرند که برای گورباچف نامهای بنویسند و فروپاشی شوری و نیز ظرفیتهای دین مبین اسلام را به وی یادآوری کنند. فرستادگان این نامه بسیار هوشمندانه از سوی امام خمینی (ره) انتخاب شدند؛ حضرت آیتالله جوادی آملی، بهعنوان نماینده فقهای جامعه؛ محمدجواد لاریجانی، بهعنوان نماینده دیپلماتهای سیاسی در جامعه و خانم مرضیه حدیده چی دباغ بهعنوان نماینده بانوان جامعه؛ در زمان تألیف این کتاب هر سه فرستاده در قید حیات و روایتگر این سفر از نگاه خویش بودند.
وی ادامه داد: این کتاب که در قالب گزارشی روایی به مخاطب ارائه میشود به موضوعاتی همچون شرایط و زمینههای ارسال نامه تاریخی؛ اوضاع شوروی در دوره گورباچف؛ زمینههای تدوین و صدور نامه؛ متن کامل نامه تاریخی حضرت امام خمینی (ره) به گورباچف؛ واکنش و پاسخ گورباچف؛ حاشیههای سفر به مسکو؛ روایت محمدجواد لاریجانی از سفر به مسکو؛ مرضیه حدیدهچی دباغ؛ بازتاب نامه امام در میان مسلمانان جمهوری آذربایجان؛ بازتاب نامه امام خمینی (ره) در میان اندیشمندان روس؛ اهمیت تاریخی نامه امام خمینی (ره) به گورباچف؛ پایان اتحاد جماهیر شوروی و مرور پیشینه اتحاد جماهیر شوروی میپردازد. بخش پایانی این کتاب نیز به تصاویری مرتبط با موضوع کتاب اختصاص یافته است.
در پایان این نشست با اهدای لوح سپاس از سوی علی نکینام، مدیرکل کتابخانههای عمومی استان تهران از نویسندگان حوزه انقلاب اسلامی تقدیر شد.