به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه، با همکاری مرکز پیوند مهر و سازمان فرهنگی هنری شهرداری کرمانشاه، نشست تحلیل و بررسی کتاب «روانشناسی صدرایی» نوشته محمد خیاط زنجانی، با حضور نویسنده، رضا کریمی، معاون اداره کل کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه؛ عظیم عظیمی، مدیر گروه دانشگاه فرهنگیان؛ حسن امیری، استاد روانشناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه، روز پنجشنبه اول آبان ماه سال جاری در اداره کل کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست، محمد خیاط زنجانی، دکتری فلسفه اسلامی و مؤلف کتاب، گفت: منتقدین حکمت اسلامی این علم را انتزاعی می دانند که در مسائل بشری ورود نکرده است و حتی دوستداران حکمت اسلامی هم این انتقاد را تکرار کرده اند. در حالی که ظرفیت لازم برای خروج از مسائل انتزاعی وجود دارد، یک نمونه آن پیشنهاداتی است که در این کتاب مطرح کرده ام. مباحث این کتاب جدید است و تاکنون کسی متعرض نتایج مبحث «نفس شناسی» در جهت روانشناسی نشده است.

وی افزود: هدف من در این کتاب طرح مباحث تطبیقی نبوده است و به مباحث تخصصی روانشناسی تعرضی نکرده ام و این کارم را یک اثر توصیفی برای فتح باب در موضوع می دانم.

سپس حسن امیری، استاد روان شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه، گفت: سال ها آرزو داشتم در عرصه روان شناسی چنین کتابی را ببینم که با فلسفه اسلامی پیوند خورده است. تأکید بر عقل در این کتاب زیاد دیده می شود و عقل نقش مهمی در جلوگیری از اختلالات روانی دارد. این استاد دانشگاه اتحاد میان نفس و بدن را از دیگر موضوعات جذاب این کتاب دانست که راه حل بسیاری از مشکلات روان است.

امیری در پایان گفت: در این اثر ایده های مهمی وجود دارد که دانشجویان می توانند در پژوهش ها و پایان نامه های خود به عنوان موضوع انتخاب کنند.

رضاکریمی، استاد دانشگاه و معاون اداره کل کتابخانه های عمومی در این نشست، گفت: این کتاب چون در راستای تحول علوم نوشته شده ناگزیر است که به هر دو سوی فلسفه و روانشناسی بپردازد؛ اما این تقابل شفاف نشده است و حداقل می بایست تقابل اصلی بین حکمت صدرا با روانشناسی جدید و تقابل نفس با سایکو تحلیل می شد. 

کریمی ادامه داد: با این وجود این اثر گامی روبه جلو در راستای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است که در حد بضاعت نویسنده برداشته شده است و در سطح جزئیات مباحث مفیدی مانند مبحث «تدبیر جسم به وسیله قوای نفس» یا «ادراکی دانستن شرّ» بیان شده است.

این استاد دانشگاه افزود: مؤلف معتقد است «روانشناسان روانشناسی انسانی را به صورت مستقل از دیگر موجودات بررسی کرده اند ولی در حکمت صدرایی نفس مسیر جمادی و نباتی و حیوانی را طی کرده است و این می تواند نگرش جدیدی را پایه گذاری کند». این بحث در راستای تحول علوم است و گرچه از فرض های روانشناسی این است که اطلاعات حاصل از آزمایش روی حیوان‌ها، قابل تعمیم به آدمیان است؛ ولی در نگرش اسلامی خوی حیوانی بُعدی از ابعاد انسانی است که تحت کنترل نفس الهی می تواند مهار شود و به خدمت در آید؛ اما در علوم غربی بسیاری از صفات حیوانی در سطح صفات انسانی مبنای تحلیل قرار می گیرد، چون تمایزی بین حیات انسانی و مراتب پایین تر وجود ندارد، یا سیر استکمالی نفس مطرح نیست.

عظیم عظیمی، مدیر گروه روانشناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان، دیگر سخنران این نشست بود. وی گفت: مباحث نفس از دیدگاه صدرالمتألهین برای رشته تخصصی بنده که روانشناسی سلامت است، اهمیت دارد.

وی افزود: از زمان بقراط موضوع مزاج و اخلاط چهارگانه مطرح شده که در عالم اسلامی بسط داده شده است؛ ولی در روانشناسی به جای مزاج، «شخصیت» بررسی می شود که شامل ذهن، مغز و روح است. ملاصدرا به موضوع اختلالات روانی نپرداخته و ما نباید فقط جنبه نفس در شخصیت را در نظر بگیریم.

گفتنی است، چاپ اول کتاب «روانشناسی صدرایی» توسط انتشارات بنیان مرصوص به قلم محمدخیاط زنجانی در ۲۱۴ صفحه در سال ۱۳۹۸ منتشر شده است.