به گزارش پایگاه اطلاعرسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، فراهم کردن شرایط مناسب برای مطالعه و فعالیتهای فرهنگی و آموزشی همواره یکی از رویکردهای مهم نهاد کتابخانههای عمومی کشور در مواجهه با اقشار خاص جامعه از جمله نابینایان و کمبینایان بوده است. تجهیز کتابخانهها به کتابهای بریل، تولید کتابهای صوتی، کلاسهای آموزشی مناسب و ایجاد فضایی فرهنگی همراه با اعتماد باعث شده تا این دسته از اعضاء در بسیاری از بخشهای نابینایان در کتابخانههای عمومی حضور فعال داشته و به فعالیت بپردازند. در کنار این تمهیدات ویژه، چند کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان نیز در استانهای چهارمحال و بختیاری، زنجان، فارس، سیستان و بلوچستان و ... مشغول به فعالیت تخصصی هستند. به مناسبت روز جهانی نابینایان و عصای سفید به سراغ شماری از کتابداران این کتابخانهها رفتهایم و پای حرفهای آنها و حال و هوای کتابخانههای عمومی تخصصی نابینایان نشستهایم.
حضور در کتابخانه نابینایان عاشقانهترین کار در سرتاسر زندگیام بوده
اکرم علیبابایی کتابدار کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان رودکی شهرکرد علاقه و پشتکار را مهمترین کلید واژههای کتابداری در کتابخانههای مخصوص نابینایان عنوان کرد و گفت: کسب هر تجربه در مواجهه با نابینایان یک پیشرفت برای ارتباط موفق در آینده است و این یک ویژگی اثرگذار برای هر کتابدار کتابخانه نابینایان به حساب میآید.
علیبابایی با اشاره به یکی از مصائب کتابداری در این کتابخانهها، خاطرنشان کرد: متقاعد کردن مسئولین ادارات، مؤسسات و سازمانها برای حمایت و همراهی با برنامههای فرهنگی در این کتابخانهها دشواریهای خاص خود را دارد و طبعاً همین مختصات ویژه باعث سختیهایی در مسیر برنامهریزی و ارائه خدمات بهتر میشود. با این حال شیرینی نتایج همواره بر این مصائب چیره میشود.
این کتابدار با اشاره به بخشهای ویژه کتابخانههای عمومی تخصصی نابینایان بیان کرد: کتابخانههای ما در کنار بخشهای مشابهی که در سایر کتابخانههای دیگر موجود است، قسمتهای خاص را نیز در خود دارند؛ مثل بخش آکوستیک برای تهیه کتابهای صوتی.
وی اضافه کرد: در کتابخانه تخصصی نابینایان این امکان فراهم است تا کتابهای مدنظر اعضاء به صورت حضوری و از طریق امانت فیزیکی کتاب و یا ارائه فایل صوتی کتاب بر روی الواح فشرده به آنها داده شود. در شیوه غیرحضوری نیز عناوین مورد نظر اعضاء از طریق پست به نشانی درخواست کنندگان ارسال میشود. در حوزه کلاسهای فوقبرنامه نیز، جلسات آموزشی رایانه، آموزش خط بریل، آموزش جهتیابی و عصازنی، مشاوره و ... همیشه پای ثابت برنامههایی است که در کتابخانههای نابینایان برگزار میشوند.
علیبابایی با اشاره به بهبودی شرایط حضور کودکان و نوجوانان نابینا در این کتابخانهها در سالهای اخیر، عنوان کرد: هرچند حضور گروههای سنی کودک و نوجوان در کتابخانههای نابینایان با توجه به وضعیت خاصی که دارند در گذشته با مشکلات متعدد، مخالفتها و نگرانی خانوادههای آنها همراه بود اما در سالهای اخیر با گسترش دامنه فعالیت کتابخانههای عمومی نابینایان و اعتمادی که به این مراکز فرهنگی پیدا شده کمتر شاهد بازداری از سوی خانوادهها برای حضور فرزندانشان هستیم. اثرگذاری کتابخانه و نقش تعیین کننده کتابخانه در زندگی آنها تا آنجا پیش رفته که گاهی برای ملاقاتها، دیدارها و بسیاری از امورات دیگر از کتابخانه به عنوان پایگاهی مطمئن و کلیدی بهره میگیرند.
وی با تأکید بر لزوم اهمیت توجه به ویژگیهای این قشر، یادآور شد: وقتی از عضو نابینا و کمبینا سخن به میان میآوریم از شخصی صحبت میکنیم که به دلیل شرایط خاصش محدودیتهایی دارد. در چنین شرایطی وقتی یک مشاوره و یا حتی معرفی یک کتاب باعث تغییر در احوالات روحی و رفتاری یک عضو نابینا یا کمبینا میشود، حسی کمنظیر به کتابدار دست میدهد و این دستاوردی است که شاید در کتابخانههای دیگر نیز به نوعی دیگر محقق میشود اما بیشک در کتابخانه عمومی نابینایان با خرسندی مضاعف همراه است.
علیبابایی با ابراز رضایت از حضورش در کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان رودکی شهرکرد به عنوان کتابدار گفت: حضور در این کتابخانه بیتردید عاشقانهترین کاری است که در سرتاسر زندگیام انجام دادهام و بسیار خوشحالم که تا سالیان سال دیگر نیز به آن مشغول خواهم بود.
مصمم بودن و امیدواری برخی از اعضای نابینا حیرتانگیز است
سکینه الیاسی (مسئول) کتابدار کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان رودکی شهرکرد با اشاره به اهمیت این مراکز فرهنگی در زندگی بسیاری از نابینایان، بیان کرد: کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان همپا با مدارس نابینایان یکی از مهمترین اماکن فرهنگی در زندگی نابینایان و کمبینایان محسوب میشوند. شاید برایتان جالب باشد که بگویم بیشتر اعضای کتابخانه ما را بر خلاف بسیاری از کتابخانههای دبگر، بزرگسالان تشکیل میدهند؛ اعضایی که از تمامی شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری به کتابخانه آمده و به عضویت آن درآمدهاند.
الیاسی با تحسین روحیه بالای برخی از اعضای کتابخانه نابینایان، تصریح کرد: مواجهه با شور، شوق و امید اعضای نابینا در کتابخانه بزرگترین درس در زندگی کاری من به عنوان کتابدار است. هرچند گاهی ناامیدی و مخاطرات آنها ما را نیز غمگین میکند اما شهد مصمم بودن و امیدواری حیرتانگیز بسیاری دیگر از اعضاء همیشه انرژی مضاعف و به نوعی نیروی محرکه در کار ما بوده است.
این کتابدار دعوت به الگوبرداری از نابینایان موفق را یکی از شیوههای ترغیب سایر اعضاء به حرکت در مسیر آنها عنوان کرد و گفت: معمولاً در کتابخانه توجه اعضاء را به دستاوردها و پیشرفتهای سایر دوستان کمبینا و نابینایشان دعوت میکنیم تا به آنها نشان دهیم میتوانند با صبوری و یک هدفگذاری صحیح، جا پای آنها بگذارند و آیندهشان را با موفقیت گره بزنند.
کتابداری در کتابخانه عمومی نابینایان «همدلی با زبان دل» است
راضیه جوادیپور کتابدار کتابخانه عمومی تخصصی نابینایان فجر بروجن با اشاره به یکی از مهمترین ویژگیهای مورد نیاز برای یک کتابدار در کتابخانه نابینایان، عنوان کرد: در کنار تخصصها و تسلطهای مورد نیاز کتابداران در این کتابخانهها، «مهربانی» یکی از اساسیترین خصوصیاتی است که باید در هر لحظه از حضورشان در این کتابخانهها همراه خود داشته باشند.
وی افزود: جنس آشنایی با کتاب و عناوین مختلف آن در کتابخانه نابینایان و کمبینایان متفاوت از سایر کتابخانهها است. درست است اعضای این کتابخانهها نمیتوانند ببینند اما احساسات را بسیار عالی درک میکنند و چهبسا بیش از ما در این ویژگی برجستهتر هستند.
جوادیپور با اشاره به ویژگیهای مکانی کتابخانههای عمومی تخصصی نابینایان یادآور شد: کمبینایان و نابینایان اغلب حساس و زودرنج هستند و به همین دلیل باید فضا و امکانات متناسب با شرایط آنها در کتابخانه تعبیه شود. فضای کتابخانههای تخصصی نابینایان باید در مسیر مرتفع کردن مشکلات و محدودیتهای آنها باشد و در حوزه معماری بنا به ویژگیهای خاص آنها و کاربردی مورد نیازشان توجه ویژه شود.
این کتابدار با اشاره به علاقه اعضای نابینا و کمبینا به مطالعه، گفت: اتفاقاً اعضای ما به شدت به کتاب و کتابخوانی علاقه دارند و در زندگی بیشتر آنها انس با این یار مهربان به وضوح دیده میشود. آنها بسیار مهربان هستند و در بسیاری از اوقات خودشان آستینها را اصطلاحاً بالا زده و به یکدیگر کمک میکنند؛ از مشاوره دادن به سایر دوستانشان در کتابخانه گرفته تا آموزش استفاده از خط بریل و سایر مسائل مرتبط به عضوهای کوچکتر.
جوادیپور با تأکید بر اهمیت شیوه ارتباط با اعضای نابینا، خاطرنشان کرد: شاید ما همدرد آنها نباشیم اما میتوانیم کتابدارانی همدم و همدل برای آنها باشیم. بسیاری از مسائل را نمیتوان با نوشتن و بیان کردن به آنها انتقال داد اما میتوان حس کردن صحیح را با آنها به اشتراک گذاشت و «زبان دل» را سرلوحه ارتباط با این اعضای دوستداشتنی قرار داد.
ارسال نظر