محمد بیگنژاد کتابدار کتابخانه عمومی ملاصدرای میرجاوه در گفتگو با پایگاه اطلاعرسانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور با اشاره به ویژگیهای خاصِ کتابداری در شهری مرزنشین و در حوالی نقطه صفر مرزی بیان کرد: کتابخانه عمومی ملاصدرا میرجاوه در یکی از کمبرخوردارین مناطق کشور فعالیت میکند؛ در منطقهای که جدا از محدودیتهای فرهنگی از لحاظ فرهنگ کتابخوانی نیز کمبودهای فراوانی دارد.
وی اضافه کرد: وقتی در سال ۱۳۹۵ و پس از فارغالتحصیل شدن در رشته کتابداری به زادگاهم بازگشتم، کتابداری و کار در کتابخانه را نه صرفاً به عنوان یک شغل که به چشم راهی برای خدمت و کمک به ارتقای سطح فرهنگی شهرم انتخاب کردم. بدون هیچ اغراق و تعارفی میرجاوه یکی از محرومترین مناطق کشور است و برای من به عنوان یک کتابدار تنها آرزو دور نماندن همشهریانم از شرایط به روز فرهنگی است. تمام تلاش من در دنیای کوچکِ کتابداریام کم نیاوردن فرهنگی هیچ میرجاوهای در جامعه است.
بیگنژاد در ادامه افزود: کتابخانه عمومی ملاصدرا تنها کتابخانه شهرستان میرجاوه در سه بخش آن (مرکزی، لادیز و ریگملک) است و همین تنها بودن باعث شده تا وظیفه ما در این کتابخانه به مراتب سختتر از کتابخانههای دیگر باشد. در این شهرستان روستا و آبادیهای فراوانی وجود دارند که از داشتن اماکن فرهنگی نظیر کتابخانه محروم هستند. بسیاری از دانشآموزان مدارس این روستا به خاطر دور بودن راه، عدم اجازه از سوی والدینشان، تردد اتباع بیگانه در اطراف شهر و وجود حیوانات ولگرد کمتر مجال و بخت مراجعه به کتابخانه را به دست میآوردند؛ به همین خاطر در برنامهریزیهای کتابخانه سعی شده هر هفته به یکی از این مدارس رفته و ضمن معرفی کتابخانه، برنامههای متنوعی مثلِ قصهگویی و نشستهای کتابخوان برگزار کنیم.
این کتابدار میرجاوهای با اشاره به اهداف ویژه کتابخانه ملاصدرا، اصلیترین محور فعالیتش را «ترغیب به مطالعه و کتابخانه اقشار مختلف میرجاوه» عنوان کرد و عنوان کرد: یکی از مهمترین اهداف و موضوعاتی که در کتابخانه ملاصدرا به دنبال تحقق آن هستیم ایجاد میل به مطالعه و جا انداختن کتابخانه به عنوان مکانی صد در صد فرهنگی و کاملاً امن برای گذراندن وقتِ کودکان، نوجوانان و سایر گروههای سنی در این شهرستان است. در واقع «ترغیب شهروندان به مطالعه و کتابخانه» پایهایترین هدفگذاری ما در کتابخانه عمومی ملاصدرا است؛ هدفی که شاید بتوان به جرأت گفت نیمی از مسیر آن طی شده است.
کتابدار کتابخانه عمومی ملاصدرا با اشاره به جایگاه کتاب و کتابخوانی و مواجهه مردم این منطقه با کتابخانه، گفت: در منطقهای که کتابخانه از معدود اماکن فرهنگیِ آن محسوب میشود، کتابدار نیز در چشم مردم شخصیتی مترادف با معلم دارد. در بسیاری از مواقع والدین توقعات فراوانی از ما دارند و خواستههای آنها گاهی بیش از وظایف ما به عنوان یک کتابدار است.
وی اضافه کرد: هجوم فرهنگهای بیگانه به این منطقه در کنار معضلات اجتماعی باعث شده توجه به وضعیت فرهنگی مردم در میرجاوه اهمیت کلیدی و استراتژیکی پیدا کند. در کنار همه اینها دیدگاهها و باورهای سنتی مردم این منطقه اغلب مانع از حضور کودکان و نوجوانان در کتابخانه است که در دیدارهای مستمرمان با بزرگان و اصطلاحاً ریشسفیدان این منطقه سعی میکنیم تا فضای مناسبی را برای اعتمادسازی و جلبتوجه آنها به فعالیتها و فواید حضور فرزندان آنها در کتابخانه ارائه دهیم.
بیگنژاد با برشمردن برخی دیگر از اقدامات این کتابخانه برای تعامل بیشتر با مردم این منطقه بیان کرد: برگزاری نمایشگاههای کتاب در کتابخانه با استفاده از منابع ارسالی از سوی نهاد یکی دیگر از برنامههای ما برای برقراری ارتباط و تعامل با طیفهای گوناگون مردم میرجاوه است. در این نمایشگاهها حدود ۱۰۰ جلد کتاب مرتبط با این موضوع را در معرض دید اعضاء و سایر علاقهمندان کتاب و کتابخوانی قرار میدهیم و با معرفی این آثار، این کتابها را به صورت امانت در اختیار آنها قرار داده و زمینه جذب اعضای جدید را نیز فراهم میکنیم.
این کتابدار در بخش دیگری از این گفتگو با یادآوریِ زمان آغاز فعالیت بخش کودک کتابخانه عمومی ملاصدرا در اواخر تابستان ۱۳۹۵، استقبال کودکان و نوجوانان میرجاوهای از این بخش را مطلوب توصیف کرد و گفت: بعد از گذشت بیش از دو سال؛ با داشتن بخش کودک بهتر میتوانیم باعث جذب کودکان و نوجوانان این منطقه به کتابخانه شویم. برگزاری مسابقات نقاشی، کلاسهای کاردستی، جمعخوانی، بلندخوانی و جلسات قصهگویی تقریباً پای ثابت برنامههای این بخش در طول هفته است.
بیگنژاد در ادامه با ارزیابی حضور گروههای سنی بزرگسال در کتابخانه و با اشاره به برنامههای درنظر گرفته شده کتابخانه برای آنها، بیان کرد: کتابخانه ملاصدرا در رده سنی بزرگسال با استقبال بانوان مواجه است که این در نوع خود برای ما یک فرصت ایدهآل محسوب میشود. بعد از حضور در دورهای که نهاد با عنوان «مادران قصهگو» برای کتابداران برگزار کرد، با برگزاری مستمر کارگاههایی با همین عنوان در کتابخانه؛ شیوههای صحیح قصهگویی، فواید داستان و قصهدرمانی برای اصلاح برخی ناهنجاریهای رفتاری در کودکان، نقش مهم قصهگویی در تکوین شخصیت کودک و نهادینه شدن شوق به مطالعه در کودکان و به طور کلی مهارتهای مورد نیاز برای قصهگویی به فرزندان آموزش داده میشود تا هم کلاسی آموزشی و مفید برای آنها در کتابخانه فراهم دایر باشد و هم گامی مهم به سوی هدف اصلیمان یعنی همان «ترغیب کودکان به کتاب و کتابخانه» گام برداشته باشیم.
این کتابدار میرجاوهای با اشاره به دمای هوای ۲۰ الی ۴۰ درجه بالای صفری این شهرستان و ورزش بادهای موسمی و پراکنده شدنِ شدید و سنگینِ گرد و غبار و ریزگردها در هوای این منطقه، از تأمین «سیستم سرمایشی» مناسب برای این کتابخانه به عنوان آرزویی تحقق یافته یاد کرد و گفت: یکی از آرزوهای ما در کتابخانه تا همین دو سال پیش داشتن یک سیستم سرمایشی مناسب بود. کولر آبی کتابخانه تقریباً جوابگوی شرایط جوی نبود و گرد و خاک و غبارهای سنگین باعث بروز دشواریها و مصائب فراوانی برای مراجعین و اعضاء شده بود که خوشبختانه از دو سال پیش و با همکاری نهاد، صاحب اسپیلتهای خنککننده شدهایم و این آرزو مدتهاست که رنگ تحقق گرفته و آنقدر شرایط برایمان بسامان و عادی شده که گاهی یادمان میرود روزی در دل، آرزوی سیستم سرمایشی داشتیم.
بیگنژاد در بخش پایانی این گفتگو با یادآوری موقعیت جغرافیایی ویژه میرجاوه و شرایط خاصِ آن، یکی از خاطرات جالبتوجه خود در دوران حضورش در کتابخانه عمومی ملاصدرا را این چنین شرح داد: میرجاوه به دلیل قرارداشتن در نزدیکترین نقطه مرزی شاهد حضور مرزبانان عزیز کشور در خود است. بسیاری از سربازان وظیفه که برای گذراندن خدمت مقدس سربازی به این منطقه میآیند در فرصتهای اندکی که پیدا میکنند به کتابخانه مراجعه کرده و به عضویت آن درمیآیند. یکی از خاطرات تأثیرگذار دوران کاری من نیز با این مورد بیارتباط نیست. ماجرا به سال اردیبهشتماه سال ۱۳۹۶ باز میگردد؛ روزهای ملتهبی که به دلیل حمله ترویریستی و ناجوانمردانه گروههای تکفیری، ۱۰ تن از مرزبانان عزیز ما در حین گشتزنی به شهادت رسیدند. فردای آن اتفاق، یکی از سربازان وظیفه که از اهالی شهرستان نیشابور بود به کتابخانه مراجعه کرد و در حالی که منقلب بود، از تعویض شیفت نگهبانیاش به دستور فرمانده و دور ماندنش از اتفاقات پیش آمده برایم درد دل کرد. او که از شهادت دوستانش بسیار شوکه شده بود، کتابخانه را به عنوان مکانی برای بازیابی آرامش و تسکین ناراحتیاش انتخاب کرده بود که این برای من به عنوان کتابدار تجربهای متفاوت و در نوع خود ویژه به حساب میآمد.
ارسال نظر