به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی؛ علی ظهوری، سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی، در آیین آغاز سلسله نشست‌های «شب‌های بیرجند» با محوریت هویت‌شناسی و بیرجندشناسی، با تأکید بر ضرورت شناخت ریشه‌های فرهنگی و تاریخی این شهر گفت: نخستین نشست علمی و آکادمیک برای تبیین کیستی و چیستی بیرجند برگزار شد تا از زبان پژوهشگر بومی، هویت واقعی این شهر را بهتر بشناسیم.

وی با اشاره به اینکه آگاهی ما از هویت بیرجند کمتر از آن چیزی است که باید باشد، افزود: یکی از خلأهای جدی در جامعه امروز، ناآگاهی از خود و ریشه‌ها است؛ از این‌رو، لازم بود در کنار برنامه‌های فرهنگی مرسوم، جریان تحلیلی و زیربنایی برای شناخت هویت شکل بگیرد.

ظهوری با اشاره به الگوبرداری از تجربه‌های موفق فرهنگی کشور نظیر «شب‌های بخارا» گفت: سلسله نشست‌های بیرجندشناسی از «بیرجندِ آغاز» تا «بیرجندِ معاصر» را دربرمی‌گیرد و در گذر تاریخ، چهره‌ها و جریان‌های فرهنگی، اجتماعی و علمی این شهر معرفی خواهند شد. شناخت هویت، مقدمه رشد و توسعه هر جامعه است.

در این برنامه، علی ناصری، فرماندار بیرجند نیز با قدردانی از برگزارکنندگان نشست، گفت: علاقه‌مندان به کتاب و فرهنگ بیرجند، همواره دغدغه شناخت ریشه‌ها و پیشینه این شهر را داشته‌اند و برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند به غنای فرهنگی جامعه کمک کند.

وی با تقدیر از تلاش‌های سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان در راه‌اندازی «مرکز بیرجندشناسی» اظهار کرد: این مرکز گام مهمی در ثبت و ترویج دانش بومی و تاریخی شهر برداشته و چه نیکوست که نخستین نشست آن با سخنرانی پژوهشگر برجسته بومی، دکتر ناصح، آغاز می‌شود. مباحث فرهنگی و تاریخی باید به‌صورت منظم و مستمر دنبال شود تا زمینه‌ساز درک عمیق‌تری از هویت شهری و توسعه فرهنگی گردد.

در ادامه برنامه، محمدامین ناصح، پژوهشگر و نویسنده بیرجندی، با موضوع «هویت آموزشی و فرهنگی بیرجند» به سخنرانی پرداخت و با اشاره به پیشگامی این شهر در آموزش نوین گفت: بیرجند نه‌تنها از نخستین شهرهای دارای نظام آموزشی مدرن در شرق ایران است، بلکه نقطه آغاز تحولی بود که مسیر رشد فرهنگی، اداری و علمی منطقه را رقم زد.

وی با تأکید بر نقش تاریخی مدرسه شوکتیه افزود: اگر شوکتیه نبود، بیرجند نیز همچون بسیاری از شهرهای خراسان از قطار توسعه فرهنگی جا می‌ماند. این مدرسه نه‌تنها پایگاه آموزش، بلکه نهاد پایه‌گذار فرهنگ جدید و تفکر علمی در شرق ایران بود.

ناصح با اشاره به خودکفایی بیرجند در تربیت نیروهای فرهنگی و اداری گفت: فارغ‌التحصیلان شوکتیه بدنه اداری، آموزشی و فرهنگی شرق ایران را شکل دادند و معلمان بیرجندی، بنیان‌گذاران نظام آموزشی نوین در دیگر شهرها بودند.

این پژوهشگر ضمن تبریک هفته کتاب و کتابخوانی، از اقدام اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی خراسان جنوبی در راه‌اندازی مرکز بیرجندشناسی تقدیر کرد و گفت: شناخت تاریخ آموزش و فرهنگ بیرجند، ضرورتی برای فهم مسیر توسعه فرهنگی این شهر است و باید به نسل جدید منتقل شود تا بدانند ریشه‌های پیشرفت امروز در کجا قرار دارد.  اگر بیرجند امروز شهری فرهنگی و دانشگاهی است، نتیجه همت نسل‌هایی است که بیش از یک قرن پیش به‌جای ثروت‌اندوزی، مدرسه ساختند و اندیشه پرورش دادند؛ ما وارث آن میراث گران‌بها هستیم و باید آن را زنده و پویا نگاه داریم.